Wat is asbest?
Naaldvormige asbestvezels
Asbestcement golfplaten
hechtgebonden
Asbestcement golfplaten
niet meer hechtgebonden
Volgens de Gezondheidsraad overlijden er in Nederland jaarlijks naar schatting zo'n 1.400 mensen aan asbest gerelateerde ziekten. Dat is veel meer dan de 800 doden door het verkeer!
In de kruipruimte kan asbest kan toegepast zijn als isolatie rondom cv-leidingen. Zolang er niemand in de kruipruimte hoeft te zijn, zal dit geen risico opleveren. Maar wel als er in de kruipruimte gewerkt moet worden.
Het materiaal asbest
Asbest is de verzamelnaam voor een aantal in de natuur gevormde mineralen met een vezelstructuur. Deze vezels zijn zeer trekvast, slijtvast en bestand tegen chemicalien en hoge temperaturen.
Asbest is niet giftig. Het bestaat ongeveer uit dezelfde elementen als steen en glas. Wat asbest gevaarlijk maakt is de vezelvorm, en het feit dat deze vezels breken en zich in de lengte splitsen tot hele dunne minuscule naaldjes. Een eigenschap die we niet bij steenwol en glaswol zien. Deze naaldjes kunnen zo minuscuul klein worden, dat ze een enkele cel kunnen beschadigen. Gebeurd dat op de huid dan vormt zich een soort wratje. Dat is zichtbaar en kan eenvoudig worden weggehaald. Maar gebeurd dat in de longen, dan is dat niet zo makkelijk of zelfs niet mogelijk.
Asbesthoudende materialen
Asbesthoudende materialen bestaan meestal uit een combinatie van asbestvezels met een bindmiddel zoals cement, gips, kit of lijm. Op grond van de binding van de asbestvezel aan het dragermateriaal onderscheiden we twee categorieën asbest: hechtgebonden en niet-hechtgebonden.
Een materiaal waarin de asbestvezels gebonden zijn, en wat ook nog in een goede staat verkeerd, komen er zonder bewerking geen asbestvezels vrij. Door verloop van tijd, of door bepaalde invloeden, zoals het weer, kan het bindmiddel worden aangetast, waardoor de asbestvezels los komen. We treffen soms golfplaten aan waarvan het bindmiddel vrijwel helemaal is vergaan. In materialen waarin de asbestvezels niet gebonden zijn, zoals gips en celuloze, kunnen er ook zonder bewerking al vezels vrijkomen. En nog makkelijker wanneer er verwering is opgetreden.
Toepassingen in de bouw
In de woningbouw is asbest gebruikt van 1945 tot 1994. Met name in grote woningcomplexen zoals flats en rijtjeswoningen gebouwd tussen 1955 en 1975. Vanwege hun ouderdom komen deze bouwwerken steeds meer in aanmerking voor renovatie of sloop.
Ook in bedrijfsgebouwen is in die jaren veel asbest verwerkt. Vrijwel alle boeren schuren en stallen gebouwd tussen 1965 en 1993 hebben een dak van asbestcement golfplaten.
Het gevaar van asbest
Asbestvezels zijn gevaarlijk als ze los en zeer klein zijn. Deze vezels kunnen in de lucht zweven waardoor we ze kunnen inademen. Verreweg het grootste deel van alle stofdeeltjes die we inademen, ademen we ook weer uit. De rest wordt opgevangen door het natuurlijke afweersysteem in de longen. Maar ons systeem is niet in staat om die hele kleine asbestvezeltjes te vangen. Die kunnen daarom heel diep in de longen doordringen. Als ze daar bijvoorbeeld een cel van ons longvlies beschadigen, dan kan deze cel zich gaan gedragen als een kankercel, die heel langzaam groeit en het longvlies beschadigt. Het kan tot wel 10 tot 40 jaar duren voordat we merken wat er aan de hand is.
Asbest in huis
In alle panden, en dus ook woningen, die gebouwd zijn tussen 1940 en 1993 kunnen asbesthoudende materialen zijn toegepast. Waarbij het meeste asbest is toegepast tussen 1955 en 1975. Panden van vóór deze tijd, kunnen in deze periode zijn verbouwd.
Is het gevaarlijk als het blijft zitten?
In de meeste gevallen zal het asbest zo zijn toegepast dat erbij normaal gebruik van het pand geen risico is voor bloostelling aan asbestvezels boven de toegestane grenswaarde. Bijvoorbeeld een rioolbuis in de kruipruimte, of vloerzeil onder de vloerbedekking of stopverf in de kozijnen.
Moet ik dit laten verwijderen?
De asbestregelgeving is gebaseerd op het verbod op het bewerken, verwerken of in voorraad houden van asbest of asbesthoudende producten. Er is geen verbod op het hebben van reeds verwerkte asbesthoudende materialen in huis. Als we er niet aan zitten, is er geen verplichting om het te laten verwijderen.
Is het aan te raden om het te verwijderen?
Ook al is het niet verplicht, in sommige gevallen is het wel verstandig om het te verwijderen. Dat is het geval als het is toegepast op een plaats met een risico van onbedoeld beschadigen. Want dan komen er wel asbestvezels los. Dat risico is het grootst bij niet-gebonden asbest, op een (makkelijk) aanraakbare plek.
Als we gaan klussen.
Er ontstaat echter altijd een risico op blootstelling aan asbestvezels, als we gaan klussen en per ongeluk asbest bewerken. (boren, zagen, schuren of weghalen) Wat nogal eens voorkomt is dat eigenaren wandtegels van de muur af hakken, terwijl er in de tegellijm asbest kan zitten. Dit is alleen te voorkomen als vooraf bekend is of er asbest in zit.
Als we willen verbouwen of renoveren.
Als we willen verbouwen of renoveren, is er altijd wel iets wat gesloopt moet worden. In dat geval is het verplicht vooraf te laten onderzoeken of er ook asbesthoudende materialen gesloopt gaan worden.
Asbest-risico-annalyse
Denkt u dat er misschien asbest in uw huis zit en maakt u zich zorgen over een eventueel gezondheidsrisico, dan kunnen wij met een asbest-risico-annalyse duidelijk maken of dit zo is en wat u dan het beste kunt doen.